Da li je genijalni renesansni umetnik „sakrio“ celokupno svoje znanje o ljudskoj anatomiji na zidove Sikstinske kapele.

Mikelanđelo je jedan od najvećih slikara i skulptora italijanske renesanse. Ono što nije toliko poznato javnosti je njegova strasna opsesija ljudskom anatomijom. Da bi shvatio način funkcionisanja ljudskog tela, Mikelanđelo je svojevremeno ubedio jednog firentinskog opata da mu dopusti da proučava leševe u crkvenoj bolnici. Nažalost, čuveni slikar je uništio gotovo sve svoje anatomske crteže i zabeleške.

Utoliko je veće iznenađenje izazvala tvrdnja dvojice američkih eksperata za neuroanatomiju da Mikelanđelo ipak jeste ostavio za potomstvo neke od svojih anatomskih ilustracija i to skrivene u jednom od svojih najčuvenijih dela – u Sikstinskoj kapeli. To vrhunsko remek delo u Sikstinskoj kapeli u Rimu, nastalo je između 1508. i 1512. godine, a hiljade vernika i turista dolazi svake godine da bi se divilo majstorstvu velikog umetnika.

Amerikanci Jan Sak i Rafael Tamargo tvrde da se na tavanici oslikanoj Mikelanđelovom rukom, koja i posle 500 godina izaziva istovetno strahopoštovanje, vide precizni prikazi ljudske kičmene moždine i moždano tkivo. Ovi naučnici koji rade na medicinskom fakultetu „Džons Hopkins“ u Baltimoru, proučavali su detaljno krajnji zapadni panel na kome je naslikan Bog dok rukama odvaja svetlo od tame.

Primetili su anatomske nepravilnosti na grlu i na grudima Boga, kakve nisu prisutne na drugim freskama. I dok su ostale figure osvetljene dijagonalno sa donje leve strane, Božiji vrat je osvetljen direktno po sredini. Zaključili su da je ono što izgleda kao nespretan slikarski potez, zapravo namerni potez genija.

Kada se fotografija Božijeg vrata tako čudnog izgleda stavi preko fotografije ljudskog mozga snimljenog odozdo, više je nego očigledno njihovo savršeno poklapanje. Oni smatraju i da neobično umotana tkanina koja se proteže od centra odore koju nosi Bog, predstavlja prikaz ljudske kičmene moždine.

Jan Sak i Rafael Tamargo su objavili svoje nalaze u naučnom časopisu „Neurohirurgija“, zaključivši da je Mikelanđelo utkao skrivene poruke u svoje čuveno delo, u vidu anatomskih detalja. Oni se nisu usudili da ponude eventualno tumačenje tih skrivenih poruka, ali doktor R. Daglas sa univerziteta u Merilendu kaže da eventualna interpretacija poruka može biti višestruka.

„Da li je “Razdvajanje Svetla od Tame” umetnikov komentar na dugotrajni sukob između nauke i religije?“ pita Daglas u svom blogu na vebsajtu časopisa „Sajentifik Ameriken“. „Nije tajna da je Mikelanđelov odnos sa katoličkom crkvom bio veoma zategnut. Umetnik je bio jednostavan čovek, u kome se razvio prezir prema korupciji i preteranom bogatstvu crkve. Možda značenje Sikstinske kapele nije u tome što Bog daje Adamu ineligenciju, već što inteligencija i opažanje zajedno sa telesnim organom koji to omogućuje vode – bez posredničke uloge crkve – direktno do Boga.“

Naravno, uvek postoji mogućnost da je ova slika ništa drugo do Roršahov test. To je slika koja više otkriva o osobi koja je posmatra, nego o samoj sebi. Možda onda nije ni čudno što stručnjaci za ljudsku anatomiju u njoj vide anatomske prikaze.

Međutim, američki naučnici nisu prvi ljudi koji su ukazali na neobične oblike naslikane na čuvenoj fresci. Lekar Frank Mešberger je 1990. pokazao da je slika na centralnom panelu gde Bog stvara Adama predstavlja savršenu anatomsku ilustraciju preseka ljudskog mozga.

Prema sopstvenoj želji, Mikelanđelo nije sahranjen na vatikanskom tlu, već u grobnici u Firenci. Može se, dakle, pretpostaviti da je Sikstinska kapela bila samo još jedan gest prkosa crkvi velikog slikara, koji opstaje tako dugo nakon njegove smrti.